Advocatenkantoor Aalst

De zorgvolmacht

Marijke Everaert, Advocate

Juli 2021

Wat is het?


De zorgvolmacht is een instrument waarbij mensen een vertrouwenspersoon kunnen aanduiden voor het geval ze wilsonbekwaam worden en zelf niet meer in staat zouden zijn hun vermogen te laten beheren. 


Bepaalde situaties zoals een herseninfarct dat ernstige schade veroorzaakt, in coma belanden, dementie of andere geestesziektes kunnen ervoor zorgen dat iemand wilsonbekwaam wordt. Een bankvolmacht vervalt immers wanneer u wilsonbekwaam wordt en dagelijkse financiële handelingen zoals het betalen van facturen, het ontvangen van pensioenen en het beheren van de beleggingen kunnen niet meer zelf uitgevoerd worden. De oplossing hiervoor is een zorgvolmacht, waarbij je aan de persoon van jouw keuze de opdracht geeft om je vermogen te beheren zoals je wilt.


Een zorgvolmacht laten registreren


Je kan deze zorgvolmacht bij de notaris laten opmaken om zelf te anticiperen op een eventuele toekomstige onbekwaamheid, zonder dat de vrederechter daarbij moet tussenkomen. Dit is altijd het geval indien het onroerend goed betreft dat dient vervreemd te worden. Indien de volmacht enkel roerende goederen betreft, kan het ook zonder tussenkomst van een notaris geschieden. De lastgeving dient te worden geregistreerd in het Centraal Register voor Lastgevingen om uitwerking te krijgen.

 

Mogelijkheid voor de toekomst en zelf nog je vermogen beheren


De zorgvolmacht belet echter niet dat de beschermde persoon zelf nog vrij is om over zijn vermogen te beschikken.  De lastgever kan ook perfect bepalen dat zijn lasthebber slechts een volmacht krijgt in de toekomst op het moment dat hij zelf niet meer bekwaam is. 


Wie stel je aan als vertrouwenspersoon?


Je kunt één of meer mensen aanwijzen die uw financiële zaken kunnen behartigen en een concrete lijst opnemen van de handelingen die je wilt stellen. Vaak wordt de partner of worden de kinderen als lasthebber aangewezen. Om het praktisch haalbaar te maken, komt het erop aan een goede regeling te treffen met duidelijke regels. Indien je de kinderen gezamenlijk aanstelt, zijn ze verplicht om bijvoorbeeld samen documenten te gaan tekenen. Er kan bepaald worden dat kinderen tot een bepaald bedrag hun eigen beslissingen kunnen nemen, maar boven een bepaald bedrag gezamenlijk dienen op te treden. Er kan een bestuursraad worden aangesteld. Voor meer ingrijpende handelingen kan er zelfs unanimiteit aangewezen worden. 


Voor welke zaken is een zorgvolmacht mogelijk?


De zorgvolmacht blijft niet beperkt tot daden van beheer zoals bankverrichtingen, de inning van kapitaal- of huurinkomsten, afhandeling van belastingzaken en betalen van schulden. Hoewel het strikt genomen niet verplicht is om alle beheersdaden expliciet te vermelden, kan het toch aangewezen zijn. Er kunnen ook daden van beschikking gesteld worden, zoals vastgoed aan- of verkopen, wijzigingen van een huwelijkscontract, schenkingen doen of nalatenschappen aanvaarden. Op deze manier kan de zorgvolmacht oplossingen op maat uitwerken. De handelingen moeten heel expliciet worden vermeld. 


Er kan via de zorgvolmacht dus heel wat geregeld worden, behalve de zaken die uitdrukkelijk verboden zijn. Zo mag de lasthebber geen testament opstellen in naam van de lastgever en is het verboden een huwelijk aan te gaan. 


Successieplanning


Een zorgvolmacht kan ook gebruikt worden om aan successieplanning te doen. Net voor je overlijden kan de zorgvolmacht in extremis nog gebruikt worden om je vermogen op een fiscaalvriendelijke manier nog te verdelen. Schenkingsrechten van roerende goederen worden belast aan 3%, terwijl successierechten oplopen tot 27%, wat een enorme besparing oplevert indien er in extremis nog kan geschonken worden. In de zorgvolmacht kan worden bepaald aan wie er geschonken moet worden en onder welke voorwaarden dit dient te gebeuren. 


Opvolging van de vertrouwenspersoon 


Ook de opvolging van de lasthebber kan aangewezen worden alsook een ad-hoc lasthebber ingeval er een belangenconflict is. Hiervoor wordt vaak gekozen voor een notaris, advocaat of accountant. 


Wanneer zou blijken dat de lasthebber niet handelt in het belang van de lastgever, kan de vrederechter de zorgvolmacht nog aanpassen en alsnog kiezen voor de procedure van gerechtelijke bescherming en een bewindvoerder aanstellen.